![](/media/lib/366/n-japoniakarpie-c06fd8d7ae1a2253c80462e6e2b711f8.jpg)
Już 8000 lat temu w Chinach hodowano karpie
18 września 2019, 11:55Na stanowisku Jiahu w chińskiej prowincji Henan znaleziono dowody, że już 6200 lat przed Chrystusem tamtejsi mieszkańcy mogli prowadzić hodowlę karpia. Porównując profile selekcji gatunków, długość ciała oraz szczątki ryb z Jiahu z podobnymi znaleziskami z Azji Wschodniej oraz z danymi z współczesnych hodowli naukowcy doszli do wniosku, że akwakultura karpia pojawiła się w Jiahu w latach 6200–5700 przed naszą erą
![](/media/lib/443/n-slownik-7f42150b26e6a17cb2ba7308eab74537.jpg)
Na najstarszym uniwersytecie Azji znaleziono niezwykły hiszpańsko-chiński słownik sprzed 400 lat
15 lutego 2021, 04:54W archiwach Papieskiego i Królewskiego Uniwersytetu Świętego Tomasza na Filipinach znaleziono najstarszy i niezwykle rozbudowany słownik hiszpańsko-chiński. Wyjątkowy zabytek, Diccionario Hispano-Sinicum (DHS), liczy sobie około 400 lat i został w przeszłości oznaczony jako „mało użyteczny”. To bardzo dalekie od prawdy, komentuje profesor Henning Klotter
![](/media/lib/117/n-1207827248_702220-e32d2e1f1d3fa07f3ad52c5945c92721.jpeg)
Hałas może się przyczyniać do rozwoju męskiej niepłodności
29 czerwca 2017, 10:31Długoterminowa ekspozycja na hałaśliwe środowisko, zwłaszcza nocą, może się przyczyniać do rozwoju niepłodności u mężczyzn.
![](/media/lib/522/n-kobiety-0ecebeabf18c5e3fc0f7d2097d54f52c.jpg)
Po ponad 40 latach widać, jak pojawienie się pieniędzy zmieniło lud Ju/’hoansi
7 października 2022, 17:44Jeszcze dwa pokolenia temu Ju/’hoansi nie znali pieniędzy. Gospodarka łowiecko-zbierackich nomadów, zamieszkujących północno-wschodnią Namibię i północno-zachodnią Botswanę, opierała się na eksploatacji dzikich roślin i zwierząt. Jednak w latach 70. zaczęli tracić swoją ziemię. Rząd Namibii wyznaczył im teren – nazwany Nyae Nyae – na którym mogli żyć i od końca lat 70. Ju/’hoansi prowadzą osiadły tryb życia. W życiu Ju/’hoansi pojawiły się pieniądze.
![](/media/lib/147/n-stacjazorza-1cc8d738bf3ea6e834920535504442f0.jpg)
Babilońskie tabliczki i pierścienie drzew zdradzają daty koronalnych wyrzutów masy
18 października 2019, 10:30Naukowcy z Uniwersytetu w Tsukubie połączyli informacje zawarte na glinianych tabliczkach z pismem klinowym z badaniami radioizotopowymi i zidentyfikowali trzy prawdopodobne burze słoneczne, do jakich doszło w latach 679–655 przed naszą erą. Uzyskaliśmy w ten sposób najstarsze daty wydarzeń tego typu. To zaś powinno pozwolić na lepsze przewidywanie przyszłych rozbłysków i koronalnych wyrzutów masy, które mogą uszkadzać satelity i elektroniczne urządzenia naziemne.
Starożytny sędzia kalosz
22 czerwca 2011, 16:58Błędy dzisiejszych sędziów sportowych prowadzą czasem do zamieszek. Kiedyś, w czasach gladiatorów, nie było komu zgłaszać skarg, bo główny zainteresowany już nie żył. Najnowsze badania doktora Michaela Cartera z Brock University dały głos jednemu z pokrzywdzonych - Diodorusowi, który poległ w 13. walce w wyniku niesprawiedliwego werdyktu sędziego najwyższej rangi (summa rudis).
![](/media/lib/448/n-archeopodw-ca33b56cc1274b8411dbbffbd33b9b2a.jpg)
Podwodne wysypiska muszli zmieniają nasze poglądy na historię człowieka i jego związki z morzem
23 marca 2021, 12:18Archeolodzy z Danii, USA, Wielkiej Brytanii i Australii przeprowadzili badania podwodnych wysypisk muszli, udowadniając, że tego typu usypiska stworzone ręką człowieka można odróżnić od naturalnych składowisk muszli, a zatem można je wykorzystać do badań ludzkiego osadnictwa sprzed okresu, gdy badany obszar został pochłonięty przez wodę.
![](/media/lib/241/n-tkaniny-1b4fe15bab176b7ecaa1c57041fb9d43.jpg)
Chemiczne barwienie tkanin sprzed 3000 lat
29 czerwca 2017, 14:04Tekstylia znalezione w dolinie Timna to najstarsze znane przykłady na farbowanie tkanin roślinnych w tym regionie. Wiek zabytków oceniono na XIII-X wiek przed Chrystusem. Tkaniny wykonane z wełny i lnu są dowodem na zaawansowane technologiczne i istnienie przemysłu tekstylnego oraz zdradzają wiele szczegółów na temat hierarchicznej społeczności prowadzącej długodystansowy handel.
![](/media/lib/534/n-relikwiarz2-1878cb8bc5a2a6221a161e71a13a3977.jpg)
Neutrony pozwoliły zajrzeć do średniowiecznego wisiorka, którego naukowcy nie mogli otworzyć
11 stycznia 2023, 10:51W 2008 roku na średniowiecznym wysypisku śmieci na Starym Mieście w Moguncji znaleziono piękny złocony wisiorek sprzed 800 lat. Już wtedy zauważono, że wisiorek wyposażony jest w mechanizm otwierający, ale przez lata naukowcy nie byli w stanie go otworzyć. Teraz dzięki nowoczesnym technologiom obrazowania i wykorzystaniu źródła neutronów Heinz Maier-Leibnitz (FRM II) na Uniwersytecie Technicznym w Monachium naukowcy mogli zajrzeć do wnętrza zabytku
![](/media/lib/381/n-trumnagua-94498b077877f1eb6c3b3b193f031a60.jpg)
Kopia Księgi Dwóch Dróg to najstarsza ilustrowana księga świata
5 stycznia 2020, 20:23Gdy Egipcjanin umierał jego znoje się nie kończyły. Musiał dotrzeć do świata umarłych. Prowadziły tam co najmniej dwie drogi. Jedna lądowa, druga morska. Nie były to drogi proste, do ich przebycia potrzebna była mapa. Egiptologia zna takie przewodniki po świecie podziemnym. Teraz archeolodzy znaleźli najstarszy taki znany przewodnik i prawdopodobnie najstarszą ilustrowaną księgę świata.